Yıllardır tıp topluluğu erkeklerin ve bayanların ağrıyı farklı biçimde deneyimlediklerini gözlemledi lakin nedenleri hala belirsizliğini koruyor. Bu çığır açıcı bir çalışma, bu olguya yeni bir ışık tutuyor ve karşılığın hücresel seviyede yattığını öne sürüyor.
Bilim adamları, nosiseptörler olarak bilinen ağrıyı algılayan hudut hücrelerinin, bu hücreleri ağrıya hassas hale getiren belli unsurlara erkeklerde ve bayanlarda farklı yansılar verdiğini keşfettiler.
Ağrı algısının hücresel izleri
Nosiseptörler bedenin alarm sistemi üzere davranarak ziyanlı uyaranları tespit eder ve beyni uyarır. Farelerden, maymunlardan ve insanlardan alınan doku örneklerini içeren bir çalışmada, bu hudut hücrelerinin, ağrı eşiğini düşürdüğü bilinen prolaktin ve oreksin B maddeleri’ne tepkisi incelendi.
İlginçtir ki, prolaktin tedavisi kadın sinir hücrelerinin aktivitesini arttırırken, oreksin B’nin erkek hücreler üzerinde de misal bir tesiri oldu. Ağrı yolunun en başındaki farklı cevap, cinsiyetler ortasında ağrının işlenme biçiminde temel bir biyolojik farklılığa işaret eder.
Kişiselleştirilmiş ağrı idaresinin etkileri
Çalışma sonuçları sadece ağrı anlayışımızı geliştirmekle kalmıyor, birebir vakitte cinsiyete has tedavilerin geliştirilmesinin de önünü açıyor. Arizona Sıhhat Bilimleri Üniversitesi’nde ağrı araştırmacısı ve çalışmanın baş müellifi Frank Porreca, “Bu, kadınlarda prolaktin ve erkeklerde oreksin B duyarlılığının bloke edilmesi anlamına gelebilir” diye açıklıyor.
Özellikle, her iki unsur de başka hastalıkların tedavisi için halihazırda amaç pozisyonundadır ve bu da özel ağrı tedavilerinin gelişimini hızlandırabilir. Örneğin, uykusuzluğu tedavi etmek için kullanılan FDA onaylı oreksin blokerleri, ağrıyı tedavi etmek için tekrar kullanılabilirken, prolaktin bloke edici bir antikor, potansiyel olarak yüklü olarak bayanları etkileyen ağrıyla alakalı durumları ele alabilir.
‘Acı çok subjektif’
Geleneksel olarak, erkeklik basmakalıp bir formda yürek ve sertlikle ilişkilendirilirken, kadınlık hassasiyetle ilişkilendirilir. Birtakım araştırmalar, doğumda atanan cinsiyete bakılmaksızın, kendilerini daha erkeksi olarak algılayan şahısların daha yüksek bir acı eşiğine ve toleransına sahip olduğunu öne sürmektedir.
Dr., “Ağrı çok subjektif bir olaydır” dedi ve “herkesin bunu farklı şekilde deneyimlediğini ve biyografik olarak konuşursak bu, geçmişte acı veren uyaranlara nasıl tepki verdiğinize bağlı olduğunu” ekledi.
Ayrıca bunun yalnızca cinsiyete değil birebir vakitte etnik kökene de bağlı olduğunu, zira bayanın yahut erkeğin rolünün bunlar ortasında farklılık gösterdiğini de açıklıyor. Örneğin Kuzey Avrupa’da “hava şartlarından dolayı farklı bir acı anlayışına sahipler” diyor.
Zorluklar ve gelecek yönelimler
Umut verici sonuçlara rağmen uzmanlar aşırı basitleştirmeye karşı uyarıyor. Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Fakültesi’nden farmakolog Richard Miller, ağrının birçok faktörden etkilenen karmaşık bir olgu olduğunu vurguluyor. Prolaktin ve oreksin B’nin spesifik rollerinin, farklı cinsiyetlerde ağrı algısındaki benzersiz öneminin doğrulanması için daha fazla araştırılması gerekmektedir.
Dahası, hayvan modellerinden elde edilen bulguların insanlarda uygulamaya dönüştürülmesinin oldukça zor olduğu biliniyor. Ancak Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden nörolog Katherine Martucci optimist. İncelenen ağrı yollarının farklı çeşitlerde misal halde çalıştığını belirtiyor ve bu yolları maksat alan gelecekteki tedavilerin insanlarda da tesirli olabileceğini öne sürüyor.
Ağrı idaresine yeni bir vizyon
Araştırmalar ağrının biyolojik karmaşıklığını ortaya çıkarmaya devam ettikçe bireye özel ağrı idaresi mümkünlüğü giderek daha gerçekçi hale geliyor. Çalışma, sadece bayan ve erkeklerin ağrıyı nasıl deneyimledikleri konusundaki kritik farklılıklara işaret etmekle kalmıyor, birebir vakitte ağrı idaresinde ihtilal yaratabilecek ve kronik ve akut ağrı durumlarından mustarip milyonlarca insanın hayat kalitesini güzelleştirebilecek şahsileştirilmiş tıbbi müdahaleler için umut verici bir istikamet sunuyor.
