Her halkın, her milletin çok eski çağlardan beri kendine has mutfak gelenekleri vardır. Üstelik öbür ülkeler ve milletlerden olanlar için komik, farklı ve hatta şok edici görünebilirler. Kimi ülkelerde çok fazla biber, kimilerinde zerzevat ve meyveler, kimilerinde ise et yahut balık tüketiliyor.
Her milletin kendine mahsus klasik yemekleri ve beslenme alışkanlıkları var. Bu mutfaklar öbür kültürler için farklı, lezzetli ve hatta şaşırtan olabiliyor. Bazıları bol biberli yemekler severken, bazıları zerzevat ve meyvelere, bazıları de ete yahut balığa yük veriyor.
Asırlık Gelenekler
Her kültürün kendine mahsus ve lezzetli yemekleri vardır. Tıpkı vakitte, eser yelpazesine yahut hazırlanma sistemine bağlı olarak tüm mutfak geleneklerinin sağlıklı olduğu söylenemez. Birçok ulusal mutfak, fırınlama, yağlı yahut kızartılmış yiyecekler, ağır, yüksek kalorili ve doyurucu yiyeceklere odaklanır . Ve misal mutfak gelenekleri yüzyıllar boyunca gelişmiştir.
Bunun büsbütün mantıklı bir açıklaması var. Başlangıçta, yüzyıllar evvel çok daha az eser vardı. Yoksul olmayan beşerler en lezzetli, doyurucu ve çeşitli yiyecekleri alabiliyordu, lakin mütevazı yaşayan ve çok çalışanlar doyurucu, yüksek kalorili yemekler yemek ve makul bir bölgede ve belli bir vakitte mevcut olan yiyecek seçeneklerinden yemek hazırlamak zorundaydı.
Seçim Bolluluğu
Günümüzde, beslenmemizin temeli olarak kullanabileceğimiz çok çeşitli eserler ve mutfak seçenekleri mevcut. Ancak ülkü olanı seçmek güç olabilir. Klasik olarak en sağlıklı kabul edilen mutfakların bile kimi eksiklikleri var. Örneğin Japon mutfağı, sağlıklı beslenmeye değer verenler tarafından küçük porsiyonları, bol balığı ve zerzevatları ile tercih ediliyor. Ama birçok Japon yemeğinin temelini oluşturan beyaz işlenmiş pirinç, klasik bir “hızlı karbonhidrat” kaynağıdır. Ayrıyeten soya sosunun tertipli tüketimi de yüksek tuz içeriği nedeniyle pek sağlıklı değildir.
Akdeniz: Özel Bir Seçenek
Dünya mutfakları ortasında, İtalya, İspanya, Yunanistan ve bu bölgedeki öbür ülkelerin mutfak geleneklerini kapsayan Akdeniz mutfağı öne çıkıyor. Akdeniz diyeti, bol ölçüde zerzevat ve meyve, çeşitli proteinler (et, balık, deniz ürünleri), yavaş sindirilen karbonhidratlar, kuruyemişler ve zeytinyağı üzere sağlıklı yağlar içeriyor. Bu diyetin öbür yararları neler?
Geleneksel Akdeniz mutfağında bulgur ve kuskus üzere sağlıklı tahıllar da yer alıyor. Yumuşak buğdaydan yapılan makarnalardan farklı olarak, bu cins makarnalar daha uzun mühlet tokluk hissi verir ve kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olmaz. Klasik Akdeniz mutfağında, makarnaların varlıklı kremalı soslarla servis edilmesi yaygın bir uygulama değildir. Tersine, İtalyanlar taze yahut konserve domates, baharatlar ve otlar içeren domates sosunu tercih ediyor.
Taze salatalar, ızgara sebzeler ve haşlanmış sebzeler de Akdeniz mutfağında değerli bir yere sahip. Bu cins yemekler, diyeti vitamin ve minerallerle zenginleştirir ve ayrıyeten sağlıklı sindirimin kıymetli bir ögesi olan kâfi ölçüde lif sağlar.
Tekli doymamış yağlar açısından güçlü olan zeytinyağı, Akdeniz mutfağının olmazsa olmazıdır. Zeytinyağı, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesine yardımcı olur ve kandaki “kötü” kolesterol düzeyini düşürür. Ayrıyeten zeytinyağı, bedende kronik hastalıkların ve inflamatuar süreçlerin gelişme riskini azaltan antioksidan hususlar olan K ve E vitaminleri de içerir.
Uyarlanabilirlik
Akdeniz diyetinin bariz bir avantajı, diyeti öncelikle karbonhidrat bileşeni olmak üzere kendinize nazaran uyarlama yeteneğidir. Örneğin makarna ve öteki yüksek karbonhidratlı yemekler öğlen yemeğine kaydırılabilir, akşam ise protein ve zerzevatları tercih edebilirsiniz.
Akdeniz mutfağının da öbürleri üzere beslenme konusunda şuurlu bir yaklaşım gerektirdiğini anlamak kıymetlidir . Diyetin bileşimi ne kadar yararlı olursa olsun temel beslenme kurallarına uyulmadan ondan faydalanmak mümkün olmayacaktır. Porsiyon boyutlarını denetim etmek, çok yemekten kaçınmak ve günlük ferdî kalori alımınıza bağlı kalmak kıymetlidir.
